|
|
Linia 39: |
Linia 39: |
| == Przyczynki do problemu Collatza == | | == Przyczynki do problemu Collatza == |
| | | |
− | L. Collatz sformułował swoją hipotezę w r. 1937, do dzisiaj nie znamy dowodu tej tezy ani kontrprzykladu.
| + | [Media:OnCollatzTheorem.pdf] |
− | :<math>(\forall n \in N)\left \{ \begin{array}{l} \mathbf{while}\ n\neq 1\ \mathbf{do}\\ \quad \mathbf{if}\ n\ is\ odd \ \mathbf{then}\ n \leftarrow 3*n+1\ \mathbf{else}\ n\leftarrow n \div 2 \ \mathbf{fi}\\ \mathbf{od}\end{array}\right\} (n=1) </math>
| + | |
− | | + | |
− | <small>''co czytamy''</small>: dla każdej liczby naturalnej n, powyżej podany program (Collatza) kończy swoje obliczenia.<br />
| + | |
− | | + | |
− | Istnieje obszerna literatura tego zagadnienia. Ustanowiono nagrodę pieniężną za rozwiązanie problemu.
| + | |
− | | + | |
− | Spostrzeżenie
| + | |
− | | + | |
− | '''Fakt 1''' W modelu niestandardowym arytmetyki liczb naturalnych z dodawaniem algorytm Collatza ma obliczenia nieskończone. Zob. dodatek A w pracy [[Media:On-Euclids-algorithm-2018.pdf]] i sprawdź, że argumenty wykazujące niemożność udowodnienia algorytmu Euklidesa w elementarnej arytmetyce liczb naturalnych (teorii Peano) przenoszą się na przypadek algorytmu Collatza.<br />
| + | |
− | | + | |
− | '''Fakt 2''' Jeśli hipoteza Collatza jest prawdziwa to istnieje jej dowód w algorytmicznej teorii liczb naturalnych.
| + | |
− | | + | |
− | | + | |
− | Korzystając z rachunku programów tj. logiki algorytmicznej możemy formułę stopu tego programu zapisać tak<br />
| + | |
− | | + | |
− | :<math>\bigcup\, \{ \mathbf{if}\ n\ is\ odd \ \mathbf{then}\ n \leftarrow 3*n+1\ \mathbf{else}\ n\leftarrow n \div 2 \ \mathbf{fi} \} (\exists k \ n=2^k) </math>
| + | |
− | | + | |
− | Stosując wielokrotnie aksjomat Ax21 otrzymamy kolejne równoważne formuły<br />
| + | |
− | : <math>\begin{array}{l}
| + | |
− | \bigcup\, \{ \mathbf{if}\ n\ is\ odd \ \mathbf{then}\ n \leftarrow 3*n+1\ \mathbf{else}\ n\leftarrow n \div 2 \ \mathbf{fi} \} (\exists k \ n=2^k) \Leftrightarrow \\
| + | |
− | | + | |
− | (\exists k \ n=2^k) \lor \\ \qquad \bigcup\, \{ \mathbf{if}\ n\ is\ odd \ \mathbf{then}\ n \leftarrow 3*n+1\ \mathbf{else}\ n\leftarrow n \div 2 \ \mathbf{fi} \} \left (\{ \mathbf{if}\ n\ is\ odd \ \mathbf{then}\ n \leftarrow 3*n+1\ \mathbf{else}\ n\leftarrow n \div 2 \ \mathbf{fi} \}(\exists k \ n=2^k)\right ) \Leftrightarrow \\
| + | |
− | | + | |
− | (\exists k \ n=2^k) \lor \\ \left (\{ \mathbf{if}\ n\ is\ odd \ \mathbf{then}\ n \leftarrow 3*n+1\ \mathbf{else}\ n\leftarrow n \div 2 \ \mathbf{fi} \}(\exists k \ n=2^k)\right ) \lor \\ \qquad \bigcup\, \{ \mathbf{if}\ n\ is\ odd \ \mathbf{then}\ n \leftarrow 3*n+1\ \mathbf{else}\ n\leftarrow n \div 2 \ \mathbf{fi} \} \left (\{ \mathbf{if}\ n\ is\ odd \ \mathbf{then}\ n \leftarrow 3*n+1\ \mathbf{else}\ n\leftarrow n \div 2 \ \mathbf{fi} \}^2 (\exists k \ n=2^k)\right ) \Leftrightarrow \\
| + | |
− | | + | |
− | (\exists k \ n=2^k) \lor \\
| + | |
− | \left (\{ \mathbf{if}\ n\ is\ odd \ \mathbf{then}\ n \leftarrow 3*n+1\ \mathbf{else}\ n\leftarrow n \div 2 \ \mathbf{fi} \}(\exists k \ n=2^k)\right ) \lor \\
| + | |
− | \left (\{ \mathbf{if}\ n\ is\ odd \ \mathbf{then}\ n \leftarrow 3*n+1\ \mathbf{else}\ n\leftarrow n \div 2 \ \mathbf{fi} \}^2(\exists k \ n=2^k)\right ) \lor \\
| + | |
− | \qquad \bigcup\, \{ \mathbf{if}\ n\ is\ odd \ \mathbf{then}\ n \leftarrow 3*n+1\ \mathbf{else}\ n\leftarrow n \div 2 \ \mathbf{fi} \} \left (\{ \mathbf{if}\ n\ is\ odd \ \mathbf{then}\ n \leftarrow 3*n+1\ \mathbf{else}\ n\leftarrow n \div 2 \ \mathbf{fi} \}^3 (\exists k \ n=2^k)\right ) \Leftrightarrow \\
| + | |
− | | + | |
− | \dots \\
| + | |
− | | + | |
− | (\exists k \ n=2^k) \lor \\
| + | |
− | \left (\{ \mathbf{if}\ n\ is\ odd \ \mathbf{then}\ n \leftarrow 3n+1\ \mathbf{else}\ n\leftarrow n / 2 \ \mathbf{fi} \}(\exists k \ n=2^k)\right ) \lor \\
| + | |
− | \left (\{ \mathbf{if}\ n\ is\ odd \ \mathbf{then}\ n \leftarrow 3n+1\ \mathbf{else}\ n\leftarrow n / 2 \ \mathbf{fi} \}^2(\exists k \ n=2^k)\right ) \lor \\
| + | |
− | \ \ \ \dots \\
| + | |
− | \left (\{ \mathbf{if}\ n\ is\ odd \ \mathbf{then}\ n \leftarrow 3n+1\ \mathbf{else}\ n\leftarrow n \div 2 \ \mathbf{fi} \}^i(\exists k \ n=2^k)\right ) \lor \\
| + | |
− | \qquad \bigcup\, \{ \mathbf{if}\ n\ is\ odd \ \mathbf{then}\ n \leftarrow 3n+1\ \mathbf{else}\ n\leftarrow n / 2 \ \mathbf{fi} \} \left (\{ \mathbf{if}\ n\ is\ odd \ \mathbf{then}\ n \leftarrow 3n+1\ \mathbf{else}\ n\leftarrow n / 2 \ \mathbf{fi} \}^{i+1} (\exists k \ n=2^k)\right ) \Leftrightarrow \\
| + | |
− | \end{array}</math>
| + | |
− | | + | |
− | Inspirując się powyższymi równoważnościami przyjmujemy następującą definicję indukcyjną ciągu podzbiorów zbioru <math>N</math><br />
| + | |
− | <math>S_0=\{n \in N:\,\exists k\,\ n=2^k \}</math><br />
| + | |
− | <math>S_1=\{n \in N:\,3n+1 \in S_0 \}</math><br />
| + | |
− | <math>S_2=\{n \in N:\ n/2 \in S_1 \}</math><br />
| + | |
− | \dots <br />
| + | |
− | <math>S_{i+1}=\{n \in N:\ n\ \mathrm{jest\ nieparzyste\ i\ }3n+1 \in S_i \ \mathrm{lub\ n\ parzyste \ i\ }n/2 \in S_i \}</math><br />
| + | |
− | '''Fakt 3'''
| + | |
− | Hipoteza Collatza jest równoważna następującemu zdaniu<br />
| + | |
− | :<math>N= \mathop\bigcup_{i=0}^\infty\,S_i </math> <br />
| + | |
− | | + | |
− | Warto zbadać właściwości podzbiorów <math>S_k </math> <br />
| + | |
− | Zbiór (warstwa) <math>S_0</math> ma oczywiste własności. <br />
| + | |
− | Kolejna warstwa <math>S_1=\{5, 21,85, 341, \dots \} </math> . Elementy tej warstwy możemy wyznaczyć posługując się następującymi zależnościami <math> a_1=5, \ \ a_{j+1}= 4*a_j+1</math>. <br />
| + | |
− | Warstwa <math>S_2</math> opisana jest wzorami <math> b_1=10, \ \ b_{j+1}= 2*(4*b_j+1)</math>.<br />
| + | |
− | | + | |
− | Hipoteza Collatza jest równoważna hipotezie następującej:<br />
| + | |
− | '''Fakt 4''' ''Każda liczba naturalna <math> n </math> jest numerem pary <math>\langle i,j \rangle </math> takiej, że liczba <math> i </math> jest numerem warstwy w której znajduje się liczba <math> n </math>, a <math> j </math> jest numerem liczby <math> n </math> w tej warstwie. ''
| + | |
Algorytmiczna teoria liczb naturalnych, w skrócie arytmetyka algorytmiczna, jest sformalizowaną teorią wyznaczoną przez trójkę [math]\langle \mathcal{L, C, A} \rangle[/math] gdzie
Oba te fakty sa konsekwencją ostatniego twierdzenia Fermata.